ยุคปู่ย่าตายาย เรากินผักเกือบ 200 ชนิด แต่รุ่นหลานในวันนี้รู้จักผักที่กินไม่ถึง 20 ชนิด

คนโบราณกินเมื่อหิว ไม่ได้กินเป็นมื้ออย่างที่อุตสาหกรรมอาหารของฝรั่งรณรงค์กันตั้งแต่ช่วง ค.ศ. 1930 อีกทั้งสำรับสมัยก่อนของคนแถบนี้ (ไม่ใช่แค่คนไทย) ก็ล้วนเป็นยาเพราะส่วนใหญ่เป็นผัก เครื่องเทศ สมุนไพร มายุคนี้เราก็กินอาหารเป็นยาเหมือนกัน แต่เป็นยาฆ่าแมลง ผักที่นิยมกินกันก็มีแค่ไม่กี่อย่าง ผักพื้นบ้านมากมายหลายชนิดหายไปจากสำรับ แล้วก็ยังกินเป็นมื้อแม้ไม่หิว แถมยังกินเพราะปากว่างอีกด้วย

การกินสัมพันธ์อย่างแนบแน่นกับการอยู่และการดูแลรักษา คนปากน้ำบางปะกงจึงไม่ยอมให้สำรับที่มีผักพื้นบ้านหายไป เพราะถ้าคนเรายังกิน เราก็จะรักษา กินตามน้ำมื้อนี้ชวนมากิน “แกงบวดรุ่ย”

แกงบวดรุ่ยเป็นเมนูของหวาน ใช้ฝักต้นรุ่ยมาทำ ทุกวันนี้หากินยากมาก เพราะขั้นตอนการทำยุ่งกว่าการบวดด้วยพืชผักชนิดอื่น

บวดรุ่ยใช้ส่วนที่เป็นฝักมาทำ เก็บเฉพาะฝักรุ่ยที่แก่เต็มที่จนหล่นจากต้น เมื่อได้ฝักมาอันดับแรกต้องขูดเปลือกออก แล้วก็เอามาต้มน้ำทิ้งหลายๆ น้ำ เสร็จแล้วก็แช่น้ำด่างขี้เถ้าเพื่อแก้ฝาด คนสมัยก่อนมักจะเอามาเชื่อมน้ำตาลเก็บไว้กินได้หลายวัน กินทีละน้อย แต่เอามาบวดก็เข้าท่า เนื้อฝักรุ่ยให้รสสัมผัสคล้ายบวดมันและบวดฟักทอง

ต้นรุ่ยหรือถั่วขาวเป็นพืชน้ำกร่อย (ชื่อวิทยาศาสตร์: Bruguiera cylindrica (L.) Bume.) เป็นไม้ยืนต้นขนาดเล็กถึงขนาดกลาง สูงประมาณ 5-10 เมตร พูพอนน้อยแต่บริเวณโคนต้นขยายออกเพื่อสำหรับช่วยพยุงลำต้น เรือนยอดแน่นทึบเป็นรูปปีรามิด ผลสีเขียวใต้ใบเลี้ยงหรือฝักรูปทรงกระบอกเรียวโค้ง เมื่อฝักแก่จะมีร่องตามความยาว ออกดอกและผลเกือบตลอดทั้งปี

เครือข่ายเกษตรกรรมทางเลือกฉะเชิงเทรา ทำโครงการ 304 กินได้ (เพจ ๓๐๔ กินได้) เพื่อคุ้มครองพื้นที่อาหาร เพื่อความมั่นคงของชุมชนและสังคมในพื้นที่ชุมชนปากแม่น้ำบางปะกง การฟื้นพืชผักพื้นบ้านอย่างเช่นรุ่ย ก็คือการฟื้นความรู้เรื่องสำรับอาหารโบราณที่เชื่อมโยงกับธรรมชาติ และกำลังจะหายไป

ต้นรุ่ยมีส่วนสำคัญกับระบบนิเวศป่าชายเลน ซึ่งเป็นมดลูกของทะเล เป็นแหล่งอนุบาลสัตว์น้ำวัยอ่อน การนำรุ่ยกลับมาคืนสำรับก็เท่ากับการรักษาธรรมชาติให้อยู่คู่กับชีวิต

ทำกิจกรรมครั้งหน้า เปลี่ยนมาปลูกรุ่ยแทนปลูกโกงกางบ้างก็เข้าท่าดีนะ

อ้างอิง:

• ข้อมูลและภาพ-ต้นรุ่ย จากเพจ Bangpakong Ramsar http://bangpakongramsar.blogspot.com/2015/07/blog-post_76.html
• ข้อมูลและภาพ-แกงบวดรุ่ย จากเพจ The Cloud และเครือข่ายเกษตรกรรมทางเลือกฉะเชิงเทรา, โครงการ 304 กินได้ https://readthecloud.co/scoop-13/
  

บทความโดย : อยู่ดี กินดี

#รุ่ย #ถั่วขาว #แกงบวดรุ่ย #พืชจากป่าชายเลน #อาหารพื้นบ้านบางปะกง #อยู่ดีกินดี #กินตามน้ำ