อำเภอพนมสารคาม จังหวัดฉะเชิงเทรา มีวัดเก่าแก่ที่สร้างในยุคต้นรัตนโกสินทร์คือ วัดเมืองแมด
สำนักงานพระพุทธศาสนาแห่งชาติ ระบุว่า วัดนี้สร้างในปี 2356 ตรงกับสมัยรัชกาลที่ 2 และเป็นสถานที่ค้นพบจารึกอักษรลาวโบราณ ที่แสดงถึงความเป็นชุมชนลาวพวนในอดีต
ชาวพวนดั้งเดิมเป็นกลุ่มคนที่มาจากที่ราบสูงบริเวณทุ่งไหหิน แขวงเชียงของ แล้วทยอยเคลื่อนย้ายมาตั้งหลักแหล่งใหม่ทางสองฝั่งแม่น้ำโขง รวมทั้งเวียงจันทน์
ในปี 2317 พระเจ้ากรุงธนบุรี ทรงมีพระบัญชาให้เจ้าพระยามหากษัตริย์ศึก นำทัพไปตีเมืองเวียงจันทน์ ในครั้งนั้นได้กวาดต้อนครอบครัวลาวจากเวียงจันทน์มาอยู่แถวนครนายก ปราจีนบุรี และชาวลาวพวนกลุ่มหนึ่งมาอยู่ที่ตำบลเมืองเก่า เนื่องจากมาจากเวียงจันทน์บางทีจึงเรียกว่าชาวลาวเวียง
ชาวพวนที่ถูกกวาดต้อนมาตั้งชื่อชุมชนที่ตั้งหลักแหล่งใหม่ตามชื่อเมืองเก่าที่เคยอยู่ว่า เมืองแมด ซึ่งอยู่ทางด้านตะวันตกของแขวงเวียงจันทน์ เมื่อชุมชนเติบโตขึ้นก็สร้างวัดตามประเพณีของพุทธมามกะ
วัดเมืองแมด มีชื่อเดิมว่าวัดรังสีเมืองแมด หลักฐานที่จารึกหลังพระสังกัจจายที่ประดิษฐานในอุโบสถหลังเก่า ซึ่งเป็นอักษรธรรมอีสาน (อักษรลาวโบราณ) แปลโดยกรมศิลปากร ใจความว่าวัดสร้างเมื่อวันจันทร์ แรม 2 ค่ำ เดือน 3 ปี 2339 ซึ่งตรงกับรัชกาลที่ 1 ไม่ตรงกับสำนักงานพุทธศาสนาที่บอกว่าสร้างในปี 2356 ห่างกัน 17 ปี
ส่วนชื่อตำบลเมืองเก่า แต่ก่อนไม่ได้ชื่อนี้ ในสมัยรัชกาลที่ 5 ทรงโปรดฯ ให้บริเวณตำบลนี้เป็นเมืองพนมสารคาม โดยมีพระพนมสารนคริน เป็นเจ้าเมืองผู้ปกครอง ต่อมาในปี 2449 ย้ายตัวเมืองพนมสารคามไปอยู่ที่บ้านท่าลาด เพราะอยู่ในบริเวณคลองที่ขุดใหม่ (คลองท่าลาด) บริเวณเดิมจึงเรียกว่า “เมืองเก่า” ในความหมายเดียวกับชื่อวัดเมืองแมด เป็นการเชื่อมโยงความระลึกถึงแผ่นดินเกิดที่พลัดพรากมา
บรรยายภาพ
สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระสวัสดิวัดนวิศิษฎ์ เมื่อครั้งยังเป็นพระเจ้าน้องเธอ พระองค์เจ้าสวัสดิโสภณ รับราชการในกระทรวงยุติธรรม เสด็จไปตรวจราชการในหัวเมืองภาคตะวันออก เมื่อเดือนเมษายน 2434 ทรงฉายพระรูปร่วมกับพระสงฆ์และกรมการเมืองพนมสารคามที่วัดเมืองแมด ต.เมืองเก่า อ.พนมสารคาม จ.ฉะเชิงเทรา มีข้อความกำกับภาพว่า “วันที่ ๑๘ เมษายน ร.ศ.๑๑๐ ถ่ายเมื่อไปตรวจราชการพักที่วัดบ้านแมดเมืองพนมสารคาม” (ภาพจากสำนักหอจดหมายเหตุแห่งชาติ)
ที่มา สมุดภาพฉะเชิงเทรา
TAG : #เมืองแมด #วัดเมืองแมด #ลาวพวน #ลาวเวียง #ภาพเก่าเล่าเรื่อง #อยู่ดีกินดี #วิถีริมแม่น้ำ #หาอยู่หากิน #พายเรือทวนน้ำ #อยู่ดีกินดีที่แม่น้ำบางปะกง #บางปะกง
